Bir öğretmenin öğrencileri tarafından beğenilmesini
sağlayan kişilik çizgilerini belirlemek için yapılan araştırmaya göre
öğrencilerce en çok vurgulanan nitelikler şunlardır ;
·İşbirliğine dayanan demokratik tavır
·Her çocuk için sevecen ve saygılı olma
·Sabır
·Geniş bilgi
·Hareket ve görünüşün hoşa gitmesi
·Doğruluk ve taraf tutmamak
·Esprili olmak
·Öğrencilerin sorunlarına ilgi duymak
·Esneklik
·Cesaret verme ve takdir etme konusunda iyi niyet
·Özel bir konuyu öğretmede olağan-üstü başarı.
Öğrencilere göre iyi öğretmenin özellikleri nelerdir ?
·Öğretmenin sınıfta her öğrenciye eşit davranması
·Öğrenci dersini çalışmadığı ve sözlü sınavlarda başarısız olduğu zaman
öğretmenin sert eleştiriler yapmaması hakaret edici sözler söylememesi .
·Sınıfta öğretmenin çok otoriter davranarak rahatsız edici bir sükunet
istememesi; normal hareket ve konuş-ma serbestliği tanıması.
·Kendi sorunları ve sıkıntıları olduğu zaman sınıfa karşı haşin
davran-maması .
·Dersleri soyut olmaktan çıkarıp güncel örnekler vermesi çevre
kaynaklardan ve örneklerden yarar-anarak daha cazip hale getirmesi .
·Derste bir davranışını beğenmediği öğrenciyi sınıf önünde küçültmeden
hesap sormadan yalnız olarak karşısına alıp onu tanımaya davranışının
nedenlerini anlamaya çalışması .
·Sınıfta keyifsiz ve huzursuz öğrencileri fark ederek onları psikolojik
dünyalarıyla da tanımaya çaba göstermesi .
·Bazı olayları disipline verebilecekleri halde vermeyip kendilerinin
çözmeleri ve olumlu davranışlara dönüştür-meçi .
·Dikkatin dağılmasını engellemesi dersi ilginç hale getirmesi.
Öğretmenler nasıl manipületör ( sömürme kontrol etme öğrenciyi nesne
olarak görme ) haline geliyor .
Bir insanı kontrol etmek her ne amaçla yapılmış olursa olsun onu bir
nesne olarak
algılamak anlamına gelir .sınıf içinde sıklıkla dünyaya normal insan
duygularına sahip
olarak gelmiş olan Ali ve Ayşe öğretmenlerin gözünde artık Ali ve Ayşe
olmaktan çıkıp birer "öğrenci" ye dönüşüyor . Kontrole maruz kalan genç
insan da karşı manevralar geliştiriyor. Şımarıkça davranışlarla gereksiz
kıkırdamalarla "saçma" sorularla öğret-meni çileden çıkaran bu
başkaldırıcılar la nasıl başa çıkılır ?
Öğretmenin bu manipülasyonlarla başa çıkması için dahi olması gerekir .
ya da kolay yolu seçer oda manipülatör olur . Dersi bölen öğrenciye dik
dik bakmak sert bir ses tonuyla ismini söylemek disipline göndermek
velisini okula çağırmak onu diğer öğrencilerden yalıtmak küçük düşürücü
sözler söylemek en ön sıraya oturtup dikkati onun üzerinden eksiltmemek
ve " sana yardım etmek istiyorum bunu bana nasıl yaparsın" gibi
ifadelerle suçluluk duyguları uyandırmak vb......
Aşağıdaki örneklerde ilgi uyandıran ve manipüle eden öğretmeni izleyelim
.
ALİ : öğretmenim acaba karıncalar daha çok dışarıda mı yoksa toprak
altında mı yaşarlar ?
1.ÖĞRETMEN : onlara bunu sorma imkanım olmadı . hadi şimdi bunu bırak da
dersine dön bakalım.
2.ÖĞRETMEN : gerçekten bilmiyorum . niye bunu kendin gözlemlemiyorsun .
hem sonra bize bilgi de verebilirsin .
MEHMET : Öğretmenim insanlar neden çift eklemli değil?
1.ÖĞRETMEN : bunu yarın ele alacağız şimdi kaslarla ilgileniyoruz .
2.ÖĞRETMEN : niye sordun ?
AYŞE : öğretmenim bizim kedimiz evde yavrularının yanına yaklaştığımızda
sırtını kabartıp hırlıyor .
1.ÖĞRETMEN:şu anda konumuz kedilerin yavrularını nasıl korudukları değil
şu anda hayvanların bazılarının kendilerini korumak için nasıl renk
değiştirdikleri ile ilgileniyoruz .
2.ÖĞRETMEN : evet gördüğün gibi her hayvanın kendine özgü bir korunma
yöntemi var .
Öğrencilerin kullandığı manipülasyonlar nelerdir ?
1.Öğretmenle evdekileri birbirine düşürmek
2.Yardıma muhtaç rolü oynamak
3.Hastalık
4.Ayartmak
5.Öğretmenleri birbirine düşürmek
6.Öğretmeni sorumlu tutmak .
Öğretmenlerin kullandığı manipülasyonlar nelerdir?
1.İspiyoncu kullanmak
2.Ödül sistemi kullanmak
3.Sınıfta bırakmakla tehdit etmek
4.Zor duruma düşürmek
5.Cezalandırmak için notlara başvurmak
6.Karşılaştırmalar yapmak
Öğrencileri etkilemek için neler yapılabilir ?
1.Öğrencinin yansıttığı kişiliği kabul edin
2.Öğrencinize seçme hakkı verin
3.Öğrencinizi asla utandırmayın
4.Öğrenciniz övgü ve onay bekler
5.Öğrencinize size veya arkadaşlarına yardım etmek fırsatını verin
6.Öğrencinize doğru bilgi verin
7.Öğrencilerinizi iyi dinleyin
8.Öğrencinizde bütün insanlar gibi temiz düzenli ve iyi giyimli
insanlardan hoşlanır .
Öğrenci ile etkili iletişim için neler yapılabilir?
Yüz yüze iletişimde etkinliğimizi % 10 oranında kelimeler % 30 oranında
ses tonu % 60 oranında bedenimizin dili belirler .
Bunun için ;
1.Merkezinizi kapatmaktan veya fazla açmaktan kaçının
2.Öğrencilerin karşısında kollarınızı kavuşturmayın
3.Öğrencileriniz ile göz ilişkisi kurun
4.Ses tonunuzun neşeli ve enerjik olmasına özen gösterin
Öğretmenin eleştirici tutumları nelerdir bunun ne gibi olumsuz etkileri
vardır ?
1.Suçlama ( "sen her zaman konuşursun zaten" )
2.Emir ( " hemen yerine otur ")
3.Tehdit etme ( not ile ceza ile velisi ile )
4.Eleştirme ( "daha iyisini yapmalısın" )
5.Uyarma (" son kez hatırlatıyorum ")
6.Utandırma (" şımarık çocuk ")
7.Yargılama ("kitaplar yazmak için değil okumak içindir ")
Tüm bu bastırıcı sözler ;
·Çocuğun kendisini suçlu hissetmesine neden olur.
·Öğretmenin adil olmadığı düşüncesini geliştirir.
·Çocuk sevilmediğini düşünür.
·Sert tepkiyle yanıt vermesine yol açar.
·Karşı çıkmasına neden olur.
·Kendini yetersiz hissedip özsaygısını yitirmesine yol açar .
Duygusal istismara yol açan öğretmen davranışları nelerdir ?
1.Çocukla alay etme alaycı davranış
2.Aşağılayıcı ses tonu
3.Ders dışı faaliyetlerden men etme
4.Düşük performansı başarısızlığı eleştirme
5.İsim takma
6.Okul sonrası ceza olarak ders yaptırma
7.Diğer öğrencilerin çocuğu aşağılamalarına göz yumma
8.Vurma çimdikleme kulak çekme vb..
9.Öğrenciye bir şeyler fırlatma .
Öğrencinin öğretmene kin duymasının sebepleri nelerdir?
1.Ona karşı sert davranmış olabiliriz
2.Niyetini anlamadan ceza vermiş olabiliriz
3.Hislerine değer vermemiş olabiliriz.
4.Dinlememiş olabiliriz.
Öğrenciler neden söz dinlemezler?
1.Yerine getirip getirmemesine bakma-dan sürekli emir yağdırmışsak
2. Onlardan yerine getiremeyecekleri şeyler istemişsek
3.Suçlarını zamanında cezalandırmak yerine kuru tehditler savurmuşsak.
4.Her istekleri yapılmışsa
5.Haklı istekleri yapılmamışsa .
Öğrencileri ne ölçüde iyi yönetiyorsunuz ?
Öğrencileri yönetmede ilk adım şu ilkelerin her biri açısından ne
durumda olduğunuzu bilmektir. Bunu anlamak için şu soruları dürüstçe
yanıtlayalım .
Vizyon
1.Okulun sınıfın bütünsel bir resmini çiziyor musunuz ?
2.Okuldaki öğrencilerle ortak bir amaç yarattınız mı ?
3.Sonuca yönelik düşünmeyle uğraşıyor musunuz ?
4.Değişim sürecinin rotasını nasıl belirliyorsunuz ?
5.Bir yüksek performans kültürü oluşturuyor musunuz ?
Güven
1.Okulda sınıfta duygu düşünce ve davranışlarınızı paylaşıyor musunuz ?
2.Dikkatli dinleme becerileri geliştiriyor musunuz ?
3.Davranışları kestirilebilir ve tutarlı bir insan mısınız ?
4.Bütün kapıları açık tutuyor musunuz
Katılım
1.Öğrencilerin potansiyelini ne ölçüde serbest bırakıyorsunuz ?
2.Öğrencilere özgü arkadaşlık ilişkileri kuruyor musunuz ?
3.Bir"takım " ortamı sağlıyor musunuz ?
4.Öğrenciler kendilerini okulun sahibi gibi hissediyor mu ?
5.Başarıya yönelik bir tutum var mı ?
Öğrenme
1.Kendikişisel gelişiminizi sağlıyor musunuz ?
2.Güçlü ve zayıf yanlarınızı biliyor musunuz ?
3.Rehberiniz var mı ve kendiniz rehberlik ediyor musunuz ?
4.Öğrencilerin gönüllü çabasından yararlanıyor musunuz ?
5.Okulunuz sınıfınız öğrenen bir birim mi?
Çeşitlilik
1.Kendi eğilim ve önyargılarınızla yüzleştiniz mi?
2.Hem kadın hem erkek yönlerinizi geliştiriyor musunuz ?
3.Bireysel farklılıkları ne kadar iyi yönetiyorsunuz ?
4.Bir saygı kültürü yaratıyor musunuz ?
Yaratıcılık
1.Öğrencilerin güçlü yanlarını keşfediyor ve zayıf yanlarının üstesinden
geliyor musunuz
2.Yaratıcılık cevherinin nerede yattığını biliyor musunuz ?
3.Öğrenci merkezli yöntemler geliştiriyor musunuz ?
4.Gurup liderlerini ödüllendiriyor musunuz ?
Dürüstlük
1.Evrensel doğruluğun gelişmesini sağlıyor musunuz ?
2.Ahlakı ve girişimciliği teşvik ediyor musunuz ?
3.Cesaret gösteriyor musunuz ve öğrencilerde cesaretin gelişmesine
yardımcı oluyor musunuz ?
4.Dürüstlüğünüzü hayata geçiriyor musunuz ?
Topluluk
1.Sağlıklı bir sınıf yarattınız mı?
2.Öğrencileri gurur ve performansa esinlendiriyor musunuz ?
3.Öz çıkarlarınızdan ötesiyle ilgileniyor musunuz ?
4.Çevreyi gözetiyor musunuz ?
5.Okulunuzu sınıfınızı dönüştürmeye kendinizi adadınız mı ?
En önemli kelimeler ve çocuğumuzla iletişimdeki yerinin önemi nedir?
En önemli 6 kelime : " evet ben hata yaptığımı kabul ediyorum "
En önemli 5 kelime : " aferin iyi bir iş yaptınız "
En önemli 4 kelime : " bu konudaki düşünceniz nedir "
En önemli 3 kelime : " Eğer izin verirseniz "
En önemli 2 kelime : " teşekkür ederim "
En önemli 1 kelime : " BİZ "
Bu arada unutmadan en önemsiz bir kelimeyi de söyleyelim : " BEN"'
Bu kelimeler insanlarla olan ilişkilerimizin temelini oluşturuyor.
Burada ben daha çok çocuk ile ailesi ve öğretmeni arasında bu
kelimelerin kullanılmasının önemi üzerinde duracağım. Şimdi birlikte
düşünelim. İlköğretime giden Ali okulda akşama kadar topraklarla oynamış
akşam eve elbiseleri kirli olarak gelmiştir. Anne ; bu ne hal pasaklı
sen zaten temiz olmayı öğrenemedin bu elbiselere yazık sen bunlara layık
değilsin vb. baba ; biz senin için gece gündüz çalışıyoruz sen ne
yapıyorsun serseriler gibisin vb. gelin bu olayı birlikte yorumlayalım.
Birincisi; bu yaştaki çocuğun oyun oynamaya ihtiyacı var bunu
engellemeye çalışırsak sosyal ve zihinsel yönden çocuğu geri bırakmış
oluruz. İkincisi ; eğer çocuğun temiz olması isteniyorsa eleştirel değil
okuldan eve temiz geldiği günleri kollayıp överek bu alışkanlığı
kazandırabiliriz. Üçüncüsü ; bizim sürekli onlar için çalıştığımızı
söylememiz onlar üzerinde sürekli bir baskı oluşturmakta başarısız
olduklarında bu baskı nedeni ile kendilerini suçlu hissetmelerine
girişimciliklerini engellemelere neden olmaktadır. Burada ebeveyn hata
yaptığını kabul etmeli ve özür dilemelidir. Böylece çocuğun gözünde daha
değerli olacaktır. Buna benzer olaylarda da hata yapan ebeveyn özür
dilemeyi bilmeli.
“Aferin iyi bir iş yaptınız” nedendir bilinmez çocuklarımız bebekken
onları hep onaylayarak eğitiriz ama okula başlayınca ödevin yarısın
yapan öğrenciyi aferin yarısın yapmışsın ha gayret diğer yarısını da
yapabilirsin demek yerine “neden hala ödevini bitirmedin doğru odana
sana bir hafta şu yasağı bu yasağı vb” deriz. Bu da çocuğu hem sizden
hem okuldan soğutur. Kısaca çocuğun yaptıklarını görmeme yapmadıklarını
görme alışkanlıklarımızı artık terk etmeliyiz .
Bu konudaki düşünceniz nedir?” bir çok ebeveyn evle ilgili işlerde
çocuklarının görüşlerini alma ihtiyacı duymazlar yada onların bu
işlerden anlamayacaklarını düşünürler. Oysa çocuklar anlamasalar bile
onların görüşlerini de almak onlara değer verdiğimizi onlarında
düşündüklerini ve düşüncelerin bazı zamanlarda olsa pratikte
kullanılabileceğini göstermiş oluruz. Onlarda düşünmeyi ve düşüncelerini
cesaretle ifade etmeyi öğrenirler.
“Eğer izin verirseniz” çocuğunuzun odasına girerken izin alabilmeliyiz
bu davranışımızla onun hakların saygılı olduğumuzu göstermiş oluruz.
Eğer onunla ilgili bir konu varsa mutlaka onunda görüşü alınarak karar
verilmelidir. Böyle davranmakla onun birey olmasına katkı sağlamış
oluruz
“Teşekkür ederim” çocuklarımıza hemen her fırsatta teşekkür etmek onları
yaptıkları işi daha iyi yapmalarında çabalarını artırır. Derslerinden
iyi not aldığında size her-hangi bir şekilde yardım ettiğinde iyi bir
davranış gösterdiğinde mutlaka teşekkür edilmeli.
“Biz” bu kelime çocuklarımızın kendi toplumu içindeki değerleri
benimsemesini sağlar. Biz ve ben duygularının dengeli gelişmesi çocuğun
kişiliği açısından önemlidir. Ben duygusu ağır basan çocuklar
kendilerinden başkasını düşünmezler. Yine biz duygusu ağır basan
çocuklar da hep başkalarını düşünürler. Burada önemli olan çocuk hem
kendine hem de topluma değer verirken dengeyi bulmalıdır. Kısaca çocuk
toplumsal kurallara uyarken kendi özgür-lüğünü de korumayı öğrenmesi
gerekir.
“Ben” bu kelime bencillik anlamında olan kelimedir. Bu kelimeyi
çocuğunuza karşı çok sık kullanırsanız hep kendi düşüncelerinize değer
verdiğinizi göstermiş olursunuz. Bu nedenle çocuğunuzla konuşurken biz
kelimesini kullanmanız onu da içine alacağından hem onu ikna etmede hem
bir bütün olduğunuzu göstermede önemli etkileri vardır.
Bu kelimeleri gerektiği yerlerde öğretmenlerimiz de kullandığında
çocuklarımız hem okula hem derslere karşı daha ilgili olacaklardır.
Son olarak çocuklarımızı” biz” ve “ben” bilinci içinde eğitmeliyiz.
|